Serde Güvensizlik Var

“Ekonomik Güven Endeksi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işbirliği ile yürütülen Tüketici Eğitim Anketi sonuçlarından üretilen tüketici güven endeksi, TCMB tarafından hesaplanan reel kesim (imalat sanayi) güven endeksi ve TÜİK tarafından hesaplanan hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörü güven endeksleri ile hesaplanmaktadır. Ekonomik güven endeksinin 100’den büyük olması genel ekonomik duruma ilişkin iyimserliği, 100’den küçük olması ise genel ekonomik duruma ilişkin kötümserliği göstermektedir.” [1]
Türkiye İstatistik Kurumu’nun resmi web sitesinde dolanırken (evet, böyle de rafine zevkleri olan bir insanım) yukarıdaki ifade dikkatimi çekti. 2015 yılıyla beraber TÜİK ülkemiz için ekonomik güven endeksi duyurmaya başladı. Gerek tüketici kesiminin, gerek reel kesimin ve  gerekse de ekonomideki diğer dinamiklerin işlendiği endeksleri baz alarak hesaplanan ekonomik güven endeksinde –yukarıda belirtildiği gibi- 100 değeri ekonomik duruma ilişkin görünüm için eşik pozisyonunda.
Ekonomik güven endeksi, hesaplanmaya başladığı ilk dönem olan 2012’nin Ocak ayında 108,1 değerini alırken 2012 yılını 89,8 değeri ile sonlandırmıştır. 2013 yılının Ocak ayı dışındaki tüm dönemlerde 100 eşik değerinin üzerinde gerçekleşen endeks, 2014 yılında ise 2013 yılının aksine tüm aylarda bu eşiğin altında gerçekleşmiştir. Endeks 2015 yılı Şubat ayı itibariyle 87,1 değerinde.
Bir önceki aya göre değişimlere bakıldığında ise genel ekonomik duruma ilişkin görünümün en yüksek düzeyde kötüleştiği dönem 2014 yılının Ocak ayı. Bu dönemi takip eden dönem olan 2014 yılı Şubat ayında ise endekste görülen düşüş oranı %8,8. Söz konusu bu iki dönemde enflasyon oranı sırasıyla %7,75 ve %7,89 olurken hemen ardından gelen Mart 2014-Kasım 2014 döneminde ise ortalama %9,16 oranında gerçekleşmiş. Bu noktada 2014’ün ikinci ve üçüncü çeyreklerinde büyüme oranlarının %2,2 ve %1,7’ye gerilediğini de belirtmekte fayda var.
Ekonomik güven endeksinin ülkemiz için de yayınlanmaya başlamasıyla bizlere özellikle Avrupa Birliği ülkeleri ile karşılaştırma yapma imkanı doğdu. Türkiye için endeks verisinin olduğu 2012 Ocak-2015 Şubat dönemi için Avrupa Birliği ülkelerinin ekonomik güven endeksi verilerine bakıldığında değişik ve ilginç sonuçlar ortaya çıkıyor.
Türkiye ile Avrupa Birliği ülkeleri için yapılan ekonomik güven endeksi hesaplamalarında görülmesi muhtemel farklılıkları biraz olsun ortadan kaldırabilmek için 2012 Ocak değerlerini 100’e eşitleyerek ufak bir hesaplama yaptım. Buna göre 2012 yılı Ocak ayında ülkemizde 100 değerini alan ekonomik güven endeksi Şubat 2015 itibariyle 80,5 değerine gerilerken Ocak 2012’de yine 100 değerini alan Avrupa Birliği ülkeleri için hesaplanan ekonomik güven endeksi ise Şubat 2015 itibariyle 112,4 değerine yükselmiş. Avro Bölgesi’nde ise güncel değer 108 seviyesinde.
Ülkeler için 2012 Ocak ayında hesaplanan ekonomik güven endeksi değerleri 100’e eşit kabul edildiğinde Şubat 2015 itibariyle endekste en yüksek oranda değişim %34 ile Macaristan’da görülürken ülkemizde ise söz konusu dönemde endekste %19 oranında bir düşüş gözlemlenmiştir. Ocak 2012 – Şubat 2015 döneminde Almanya’da ekonomik güven endeksi %2 oranında değer kaybederken Avro Bölgesi’nde %8, AB ülkeleri için %12 ve son zamanlarda iyi bir örnek olarak gösterilmeye başlanan Polonya’da ise %7 oranında değer kazanmıştır.
Son olarak dile getirdiğimiz bu hususları bir de resmetmeye çalışalım isterseniz. Aşağıdaki grafikte Avrupa Birliği, Avro Bölgesi, Almanya, Polonya ve Türkiye için 2012 Ocak-2015 Şubat dönemi için 2012 yılı Ocak ayı değerleri 100’e dönüştürülmüş ekonomik güven endeksi değerlerinin grafiği bulunmakta.
Grafik: Türkiye ve Seçilmiş Bölgelerde Ocak 2012-Şubat 2015 Dönemi Ekonomik Güven Endeksi Değerleri

Grafikte yer alan ve bizim dışımızda kalan dört bölge için ekonomik güven endeksi söz konusu dönem için yukarıya doğru eğilimli görülse de ülkemizde özellikle 2014 yılının başıyla beraber görülen keskin düşüşler nedeniyle eğilim aşağı yönlüdür.
Ülkemizde 2014 yılının başından bu yana genel ekonomik durumdaki görünüm kötümser.
Bakalım ilerleyen dönemler bize neler gösterecek…
Kaynaklar
[1] Türkiye İstatistik Kurumu, Ekonomik güven Endeksi Verileri
[2] Eurostat, Ekonomik güven Endeksi Verileri
[3] Görsel: http://greece.greekreporter.com/