Uzun bir aradan sonra tekrar merhaba değerli okurlar! Siz varsanız bizler de varız! vb. vb. vb.
Sevdiğim bir dostum geçenlerde TÜİK’le mücadele ederken ekranını da benimle paylaştı. Ekrandaki rakamların tepesinde “açlık sınırı” diye bir şeyle karşılaştım. Merak edip rakamlara baktığımda şöyle bir şeyler gördüm:
TÜİK’in konuyla ilgili olarak metaveriye koyduğu açıklama ise şöyle:
Sevdiğim bir dostum geçenlerde TÜİK’le mücadele ederken ekranını da benimle paylaştı. Ekrandaki rakamların tepesinde “açlık sınırı” diye bir şeyle karşılaştım. Merak edip rakamlara baktığımda şöyle bir şeyler gördüm:
TÜİK’in konuyla ilgili olarak metaveriye koyduğu açıklama ise şöyle:
“Çalışmada, gıda yoksulluğunun temelini teşkil edecek olan gıda sepetinin belirlenmesinde 2003 Hanehalkı Bütçe Anketi verileri kullanılmıştır. Gıda harcamasına göre sıralı 3. ve 4. %10’luk dilimler, referans grup olarak alınmış ve bu hanelerin gıda tüketiminde en önemli paya sahip 80 madde gıda sepeti olarak tespit edilmiştir. Bir ferdin günlük asgari 2100 kalori almasını sağlayacak miktarlar, bu 80 maddeden oluşturulmuştur. Bu sepetin maliyeti gıda yoksulluk sınırı olarak alınmıştır.”
İnsan düşünüyor haliyle “yahu bu nasıl bir hesap ki, bu nasıl bir kalori ki 10 kişi için 548TL’ye satın alınabilinsin?” Biz de aynı soruyu sorduk ve düştük yollara, gittik BİM’e. Bizim evin etrafındaki en ucuz alış veriş dükkanı BİM. Benim aklıma TÜİK’in hesabındaki kadar madde gelmedi. Gelenler ise fiyatlarıyla beraber şöyle:
- Sole marka 250gr. margarin: 0.80TL (1,839)
- Dağhan 250gr. sucuk: 3,50TL (
- 30 yumurta (M): 7TL / Bunun fiyatı yol üstündeki yumurtacıdan, BİM’den daha ucuz! (2,400)
- Beyaz peynir – 750gr: 5,45TL (1,500)
- Yoğurt – 1,5kg: 3,25TL (1,425)
- Tavuk but – 1kg: 3,25TL (1,200)
- Zeytin – 250gr: 1,95TL (600)
- Salça – 830gr: 2,90TL (700)
- Makarna – 500gr: 0,65TL (1700)
- Pirinç – 2,5 kg: 5,75TL (8,925)
- Bulgur – 1kg: 1,45TL (3,710)
- Fasulye – 1kg: 2,75TL (3,400)
- Nohut – 1kg: 3,95TL (3600)
- Mercimek (yeşil) – 1kg: 2,95TL (3,140)
- Barbunya – 1kg: 2,95TL (3,500)
- Ayçiçek yağı – 1lt:16,95TL (??)
- Un – 5kg: 5,50TL (20,000)
- Süt – 1lt: 1,30TL (600)
- Domates – 1kg: 1,40TL (220)
- Kabak – 1kg: 1.40TL (260)
- Salatalık – 1kg: 1,55TL (140)
- Havuç – 1kg: 1,10 (420)
- Üzüm – 1kg: 1,39TL (670)
- Elma – 1kg: 0,99TL (580)
- Limon – 1kg: 0,79TL (270)
- Ayva – 1kg: 1,49TL (570)
- Havuç – 1kg: 0,79TL (420)
- Biber – 1kg: 1,95TL (220)
- Soğan – 1kg: 0,49TL (380)
- Portakal – 1kg: 2,25TL (500)
- Patlıcan – 1kg: 1,25TL (250)
- Patates – 1kg: 0,79TL (760)
- Halk Ekmek – 1 adet: 0.50TL (900 ama ruşeymli olduğu için gel onu 1,000 yapalım)
İtalik arkadaşlar ise yol üstündeki Soykan Market’ten. Bazıları BİM’den daha ucuz, bazılarıysa BİM’de yok… Şimdi efendim benim sepetimde 33 çeşit mal var. Görüldüğü gibi sabah kahvaltısı zayıf. Buraya 10TL daha ekleyip reçel, bal alınabilir. Bu sepetin toplam tutarı 90,47TL. 10TL de söylediklerim için koyarsak sepetin toplamı yaklaşık olarak 100TL ediyor. Peki, bu 100TL’lik tutarın toplam kalorisi nedir sizce? Bunu hesap etmek de pek kolay değil ama Hz. Google’ın yardımıyla yuvarlak olarak bir hesaba varabiliyoruz. Parantezlerin içindekiler de işte bu ürünlerin kalorileri. Bulabildiğimiz kadarıyla hesap ettiğimiz kalori miktarı ise, yani sepetin kalorisi ise 73,729 olarak karşımıza çıkıyor; buna bal-reçel de ekleyelim olsun size 75,000 kalori! Şimdi bizim ailede kaç kişi vardı? 10 kişi. Peki bu 10 kişinin günlük kalori ihtiyacı nedir? TÜİK’e göre en az 21.000 kalori lazımmış. Bizim sepet de diyor ki “arkadaş, ben 10 kişilik bir aileye ancak 3,5 gün dayanırım!” Öyleyse bizim bu cılız hesabımıza göre, 10 kişilik bir ailenin her bir ferdinin günde en az 2100 kalori alabilmesi için cebinden çıkması gereken para yaklaşık olarak 850 TL’dir.
Buradaki hesap haliyle bizim, elimizin altındaki kaynaklarla yapabildiğimiz bir hesaptır. İnanıyorum ki TÜİK bu işi uzmanlarına, uzmanca yaptırmıştır ama insanın aklına şu sorular da gelmiyor değil:
- Bu hesaplar yapılırken bölgeler arası ve mevsimsel/dönemsel fiyat farklılıkları nasıl değerlendiriliyor?
- Günlük kalori ihtiyacında kullanılan 80 madde içerisinde çocuklar için elzem olan süt vb. ürünlerin payı nedir?
- Biz burada dayadık kuru bakliyatı; sebze ve meyve hak getire! Acaba TÜİK ne yapıyor? Ne yediriyor?
- Değerlendirmeye giren fiyatlar nerelerden toplanıyor?
- Toplanan fiyatlar için “arama bedeli” de ekleniyor mu? Örneğin gidip bu ürünleri GİMAT’tan yani toptancı halinden alsaydım herhalde daha ucuza gelirdi ama oraya gitmenin ve 10 kişinin ihtiyacı olacak ürünleri taşımanın da ciddi bir maliyeti olurdu. Acaba fiyatlar nerelerin fiyatları?
.
Tabi hesabı da biraz üstünkörü yaptık. Mesela bu aile günde 10 ekmek yiyordur deseydik; o zaman burada ekmeğin payını artırmak gerekirdi. E böyle olunca kişi günde 2100 kaloriyi zaten 2 ekmek yiyerek yani 1TL harcayarak alabiliyor; 10 kişi 10TL. Eh, 1 ayda etti mi size 300TL… Oooh, geri kalan 248TL’yi de doya doya harcar; sinema, tiyatro gezer durur!..
.
Neyse efendim. Bir masalın daha böylece sonuna geldik… Onlar ermiş muradına, biz çıkalım kerevetine!
