“Kuantum Kuramıyla sarsılmayan onu anlamamış demektir” (Niels Bohr).
Geçen gün eski kitaplarımı karıştırırken, Kuantum Fiziği ve Gerçeklik üzerine yazılmış, Schrödinger’in Kedisinin Peşinde adlı kitap dikkatimi çekti. Fizikte bazı kavramların ve bulguların imlemlerinin sindirilmesi zaman alıyor; hele bir de kuantum dünyasının binbir türlü ilginçliklerinden bahsediyorsak, bir süre sonra zihinsel temassızlık noktalarının oluşması kaçınılmaz hale geliyor. Kitabı burada sizlerle paylaşmamın nedeni de, kuantum kuramı hakkında duru, tutarlı ve tarihsel bütünlük içinde anlaşılabilir bir öykü sunması açısından eseri oldukça yararlı bulmamdı. Benim elimdeki basım, Metis Yayınları’ndan 2005 yılında Nedim Çatlı’nın çevirisiyle çıkmış. Kitabın orjinal adı In Search of Schrödinger’s Cat (1984), yazarı ise dünyaca ünlü astrofizikçi John Gribbin. Gribbin, 20.yüzyıldan başlayarak kuantum kuramıyla devrim yaşayan fizik dünyasını hemen hemen tüm ana noktalarıyla tarihsel bir süreç içersinde ele alıyor. Eser, lise düzeyinde temel fizik bilgisi olan bir okurun rahatlıkla anlayabileceği, matematiksel detay içermeyen, kuantum kavramı merkezinde dönen, dönemin ünlü bilimadamlarını ve çalışmalarını özetle tanıtan bir bilimsel serüven olarak nitelendirilebilir. Gribbin, sadece anahatlarıyla 20.yüzyıl fiziğini aktarmakla kalmıyor, çeşitli yanlış anlamalar ve kafa karıştırıcı noktalar üzerinde de aydınlatıcı açıklamalar yapıyor. Maddenin dalga-parçacık özelliği, Schrödinger’in Kedisi, Heisenberg Belirsizlik İlkesi, Bohr’un meşhur atom modeli, EPR Paradoksu, Kuantum Fiziğinin Kopenhag Yorumu ve Çoklu Evrenler Kuramı gibi birçok ilginç konuya değiniyor Gribbin. Özellikle, Heisenberg Belirsizliği ve Kopenhag Yorumu gibi bulanık konuları birkaç anahtar cümleyle anlaşılabilir kıldığını söyleyebilirim. Kitabın sonlarına doğru ise kendini kuantum fiziğinin Çoklu Dünyalar Yorumuna yakın hissettiğini ve genel olarak fiziğin gidişatı hakkında kişisel görüşlerini okura aktarmayı ihmal etmiyor. Bütün bunların dışında, okuru yeni kuantum bulgularının kavramsal boyuttaki felsefi imlemleri üzerine de bir beyin egzersizi bekliyor. Neticede kuantum yasalarının ve modern fizik tarihinin zihin açıcı bir özetini okumak istiyorsanız ya da siz de Schrödinger’in Kedisinin peşindeyseniz, bu kitabın kütüphanenizde bulunmasında fayda var.
