İktisatçıyı İktisattan Soğutan İktisat Eğitimi


Bir süredir düşünüp duruyorum. Yazsam mı? Yazmasam mı? Yok arkadaş, dayanacak gücüm kalmadı! Bir yerden başlayıp yüz yıllık aşureye bir kaşık da biz daldıralım!
Efendim, bendeniz ODTÜ’de iktisat eğitimi görüyorum. ODTÜ, Türkiye’de iktisat alanında eğitim veren en önemli okullardan bir tanesi. Gerek akademisyenlerinin mezun oldukları üniversiteler, gerek yayınları ve gerekse de uluslararası işbirlikleri onu emsallerinin bir hayli önüne çıkarıyor. İktisat eğitimi ise dünyadaki emsalleriyle paralel gidiyor. Peki tüm bu donanımla nasıl bir müfredat görüyoruz? Efendim, gelin size tüm dünyayla eş zamanlı okuduğumuz modern iktisattan bir alıntı yapayım:

Sevgili Mas-Colell’in kitabından yaptğım bu alıntı, mikro iktisat derslerinin ilk döneminde verilen derslerin ilk birkaç haftasına ait. İktisatçı olmayan normal vatandaş, sözüm sana! İşte biz böyle ulvi işlerle uğraşıyoruz. Senin yaptığın üretim falan hep buralardan geçen bizlerin yazdığı denklemlerle hal yoluna koyuluyor…Şaka, şaka! Biz de neyin ne olduğunun pek farkında değiliz aslını istersen, yavaş yavaş açılacak diyor büyüklerimiz!
Farkında mısınız bilmem ama “iktisatın anlaşılması için önce bu alt yapıyı almak lazım” derken bir yerde altyapı neydi, üst yapı ne olmalıydı unutup gidiyoruz. Sonunda öyle bir noktaya geliyoruz ki iş matematiksel bazı denklerin sonuç verebilmesi için bazı kısıtları koymak ve kısıtlar altında “optimize” etmekten öteye gitmiyor. Sonuçta bir denge noktası ya da dengeye doğru hareketi tanımlayıp rahata eriyoruz. Bu arada birileri emek süreçleriyle ilgili sorular falan sorarsa onu “seçmeli derslere” bırakıyoruz. Bakmayın, seçmeli dersler dediğim de bunların içine birkaç iktisadi kelimenin sıkıştırıldığı dersler. Oralarda da işler bir yerden sonra denklemler arası dansa dönüyor!
Yıllar önce yapılmış bir çalışma (çok ardım ama bulamadım ki link vereyim) ABD’nin en önemli üniversitelerindeki (ivy lig’den) iktisat doktora öğrencilerinin Adam Smith, Marshall vb. figürlerden haberdar olmadığını ortaya koyuyordu. Araştırmanın sonuçları dehşet verici boyutlardaydı. Öyle ki öğrenciler bu iktisatçıların metinlerini kurcalamayı bile önemli bulmuyor demek ki. Hoş, bizde de hala bu yazarların herhangi bir kitabını okumamış onlarca iktisat doçenti olduğuna bahse girerim! Hal böyle olunca yukarıdaki alıntının nasıl çözüldüğünü öğrenmek iktisatçı olabilmek için ehliyet sahibi olmaya yetiyor da üstüne bir de doktora veriyorlar! Kızmayın da, küsmeyin de! Yermek için değil, üzerine düşünmek ve mümkünse bir adım daha ileriye götürebilmek için yazıyorum bunları!
Bir başka güncel sorun ise uzmanlaşmaya yönelik eğitimin verilmemesi. Örneğin, eğer bir öğrenci mikro ekonomi çalışacaksa -hadi biraz daha seçici olalım, oyun teorisi çalışacaksa- kendisine zorla makroekonometri, ileri makroekonomi falan öğretiyoruz. Öyle ki öğrettiklerimizi en çok 6 ay sonra unutmaya başlıyor, mezun olduğunda bir satır hatırlarsa kâr! Oysa kendisine oyun teorisini ancak bir düzeye kadar anlatıyoruz. Peki biz bunu niye yapıyoruz? Benim kanaatim uzmanlaşmaya yetecek kadroların bulunmaması sebebiyle “mecburen” bu eğitimlerin verildiği noktasında. Yoksa, iktisat doktoru olmak için bu derslerin ezberlenip unutulması gerektiğinin hiçbir mantıklı açıklaması yok.
Böyleyken böyle. Biz erdik muradımıza, iktisatçılar çıksın kerevetine!

Bunlar ilginizi çekebilir

UCUZLUK: KÖTÜ ŞÖHRETLİ FİYAT-DEĞER

“İdeologlar teorilerini sürekli olarak gerçeklerle ‘test ettiklerin’ iddia etseler...

SEVGİLİLER GÜNÜ ÜZERİNDEN KÜLTÜR, RASYONALİTE VE TÜKETİM OKUMALARI*

"Biz sevgililer günü gibi kapitalizmin oyunu olan şeylere gelmiyoruz canım ya". Siz gelmiyorsunuz da bakalım başkası geliyor mu, geliyorsa neden geliyor, ne kadar geliyor?

Türkiye’nin Toplumsal Gerçeklerine Ekonomi Sosyolojisi Penceresinden Bakmak – 1

Sosyal bilimlere özgü kavram ve teorileri başka toplumlardan alarak...

Homo Normalis’in* Kategorileri

Kavramlar ve Kategoriler 1. “İçeri” neresidir? “Dışarı” neresi? Bu sorular...